Nhiệm vụ khám phá xác tàu đắm hàng thế kỷ và kho báu ngoài khơi tây nam Hàn Quốc

GUNSAN, tỉnh Bắc Jeolla – Vào một buổi sáng mùa hè ấm áp ngày 26/6/2024, giọng nói lẫn với tiếng rè rè vang lên từ bộ đàm trên một chiếc xà lan nhỏ neo đậu ngoài khơi Gunsan, tỉnh Bắc Jeolla.

"Phát hiện vật thể bằng gỗ."

Giọng nói, ngắt quãng bởi những hơi thở nặng nhọc, phát ra từ độ sâu 4 mét dưới mặt nước. Trong phòng điều khiển trên xà lan, màn hình trực tiếp từ camera gắn trên mũ bảo hiểm của thợ lặn cho thấy một vật thể đang bị vùi một phần trong lớp bùn đáy biển.

Người điều khiển trên xà lan lập tức phản hồi qua bộ đàm: "Tiến hành trục vớt."

Nửa giờ sau, thợ lặn mặc đồ đen ngoi lên mặt nước mang theo một khúc gỗ cứng dài 1,5 mét, bị đục lỗ chi chít bởi các sinh vật biển gặm nhấm suốt hàng thế kỷ.

"Dựa vào hình dạng, đây có thể là một bộ phận của con tàu cổ, như mái chèo hoặc mỏ neo," ông Jeong Heon, quản lý tại Viện Nghiên cứu Di sản Hàng hải Quốc gia, nhận định sau khi kiểm tra sơ bộ. "Sau khi xử lý bảo tồn và phân tích kỹ lưỡng hơn, chúng tôi sẽ xác định được niên đại của nó."

Ngoài phần gỗ của con tàu, các phát hiện dưới nước trong ngày còn bao gồm một túi lưới chứa đầy mảnh vỡ gốm sứ và một chiếc gạc hươu bị hàu bám đầy – có thể từng là vật phẩm cống nạp cho một vương quốc nào đó.

Số lượng hiện vật được vớt lên bất ngờ nhiều hơn dự đoán, làm dấy lên khả năng có một hoặc nhiều con tàu đắm chứa cổ vật quý giá đang nằm gần đó. Trên thực tế, đảo Seonyu của Gunsan từng là một điểm trung chuyển quan trọng trong giao thương hàng hải Đông Á, kết nối bờ biển tây nam Hàn Quốc với Nhật Bản và Trung Quốc.

Là một trạm dừng chính trên tuyến đường biển Hoàng Hải, hòn đảo này đã chứng kiến sự qua lại của vô số thuyền buôn và tàu chở hàng, vận chuyển men ngọc Goryeo và đồ sứ đến kinh đô của vương triều Goryeo (918-1392) ở Gaeseong và triều đại Joseon (1392-1910) ở Hanyang, nay là Seoul.

Chính những “viên nang thời gian” lịch sử này đã trở thành mục tiêu tìm kiếm của Viện Nghiên cứu Di sản Hàng hải Quốc gia trong ba năm qua.

Ba năm tìm kiếm kho báu dưới đáy biển

Hoạt động khai quật ngoài khơi đảo Seonyu bắt đầu sau khi một thợ lặn địa phương báo cáo đã tìm thấy các mảnh gốm vương vãi dưới đáy biển vào năm 2020.

Các cuộc khai quật từ năm 2021 đến 2023 đã phát hiện khoảng 670 hiện vật cổ, bao gồm:

Mảnh dao đá mài có niên đại từ Thời kỳ Đồ đồng,

Ngói lợp mái "giwa" từ cuối thời Baekje (18 TCN - 660),

Hàng loạt men ngọc Goryeo và đồ sứ buncheong thời Joseon,

Thậm chí cả đồ sứ Trung Quốc.

"Việc phát hiện hiện vật trải dài qua nhiều thời kỳ, từ thời tiền sử đến cuối triều đại Joseon, cho thấy tầm quan trọng lịch sử của khu vực này như một trạm trung chuyển trên tuyến hàng hải trong suốt nhiều thế kỷ," ông Lee Kyu-hoon, Giám đốc bộ phận khảo cổ học dưới nước của viện nghiên cứu, nhận định.

Hy vọng tìm thấy xác tàu đắm nguyên vẹn

Năm 2024, nhóm nghiên cứu tiếp tục dự án với kỳ vọng sẽ lần đầu tiên tìm thấy một con tàu đắm còn nguyên vẹn.

Từ tháng 4 đến tháng 10, đội khảo cổ làm việc theo ca 10 ngày trên biển, 5 ngày nghỉ trên đất liền.

Trong đội có 8 thợ lặn, chia thành từng nhóm hai người, lần lượt lặn xuống khu vực khảo sát rộng 235.000 mét vuông. Mỗi lượt lặn kéo dài tối đa 50 phút, tùy vào điều kiện thời tiết.

Dù độ sâu chỉ từ 3 đến 7 mét, nhưng dòng chảy liên tục khiến công việc khảo cổ dưới nước gặp nhiều khó khăn. Thêm vào đó, lớp bùn mềm dưới đáy biển bị khuấy động liên tục, khiến tầm nhìn bị hạn chế nghiêm trọng.

Bất chấp những thách thức đó, Gim Tae-yeon, một thợ lặn giàu kinh nghiệm với 20 năm trong nghề, là một trong những nhân tố chủ chốt của dự án. Chính ông là người đã vớt được mảnh gỗ tàu ngày hôm đó và cũng là người phát hiện 81 bát men ngọc Goryeo được buộc lại thành bó vào năm 2021.

"Tôi thường nói với các con mình rằng những phát hiện như thế này, do các thợ lặn như tôi thực hiện, có thể làm thay đổi lịch sử nước nhà," ông chia sẻ với nụ cười tự hào.

Tuy nhiên, Gim hy vọng chính phủ sẽ tăng ngân sách để đầu tư thêm thiết bị, xà lan chuyên dụng và tuyển thêm thợ lặn, nhằm thúc đẩy công cuộc khai quật khảo cổ dưới nước.

"So với các nước láng giềng, lĩnh vực khảo cổ học dưới nước của Hàn Quốc vẫn còn khá non trẻ. Tôi hy vọng chính phủ sẽ dành nhiều nguồn lực hơn để giúp ngành này phát triển," ông nói.